آیا روزه گرفتن برای مادران در دوران بارداری یا شیردهی مضر است؟
روزه گرفتن برای مادران باردار و شیرده به شرایط جسمانی مادر و سلامت جنین یا نوزاد بستگی دارد. از نظر پزشکی و فقهی، اگر روزه گرفتن باعث ضرر به مادر یا کودک شود، روزه واجب نیست و حتی ممکن است مکروه یا حرام باشد.
از نظر پزشکی
در دوران بارداری: اگر روزه گرفتن باعث ضعف شدید مادر، کاهش رشد جنین، کمبود مواد مغذی، یا خطر زایمان زودرس شود، توصیه نمی‌شود. اما اگر مادر تغذیه مناسبی داشته باشد و پزشک تأیید کند که روزه برای او و جنین ضرری ندارد، می‌تواند روزه بگیرد.
در دوران شیردهی: روزه گرفتن می‌تواند بر میزان و کیفیت شیر تأثیر بگذارد. اگر مادر احساس ضعف شدید کند یا شیر او کاهش یابد و نوزاد دچار سوءتغذیه شود، نباید روزه بگیرد. اما اگر تغذیه مادر کافی باشد و روزه تأثیری بر شیر او نگذارد، می‌تواند روزه بگیرد.
از نظر فقهی
در اسلام، اگر روزه باعث ضرر به مادر یا فرزند شود، مادر می‌تواند روزه نگیرد و بعداً آن را قضا کند.
برخی مراجع اجازه داده‌اند که اگر مادر قادر به قضا کردن روزه‌ها در آینده نباشد، به جای آن فدیه (دادن غذا به نیازمندان) بدهد.
اگر مادر باردار یا شیرده قصد روزه گرفتن دارد، بهتر است قبل از آن با پزشک مشورت کند و نظر مرجع تقلید خود را نیز بپرسد.
رژیم غذایی مناسب برای مادران باردار و شیرده در ماه رمضان
اگر مادر باردار یا شیرده قصد روزه گرفتن دارد و پزشک آن را مجاز دانسته، باید رژیم غذایی متعادلی داشته باشد تا از ضعف، کمبود مواد مغذی و کاهش شیر جلوگیری کند. در ادامه، یک رژیم پیشنهادی برای سحری، افطار و میان‌وعده‌ها آورده شده است:
رژیم غذایی مناسب برای مادران باردار و شیرده در ماه رمضان
سحری: (وعده‌ای پرانرژی و دیر هضم)
✅ پروتئین و چربی‌های سالم: تخم‌مرغ، پنیر کم‌چرب، ماست یونانی، کره بادام‌زمینی، گردو یا بادام
✅ کربوهیدرات‌های پیچیده: نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، جو دوسر، عدسی
✅ فیبر: میوه‌هایی مثل سیب، گلابی، خرما، آلو
✅ آب و مایعات: ۲-۳ لیوان آب، شیر کم‌چرب، دمنوش‌های گیاهی (مثل بابونه)
❌ موارد ممنوع در سحری: چای پررنگ (باعث دفع آب می‌شود)، غذاهای شور و چرب (افزایش تشنگی)، قندهای ساده (احساس گرسنگی زودهنگام)
افطار: (شروع با مواد مغذی سبک)
✅ مایعات گرم: آب ولرم، شیر، سوپ جو یا آش سبک
✅ قندهای طبیعی: خرما، عسل، انجیر خشک
✅ پروتئین سبک: تخم‌مرغ آب‌پز، مرغ کبابی، ماست پروبیوتیک
✅ سبزیجات: سالاد سبز، هویج، خیار و گوجه‌فرنگی
❌ موارد ممنوع در افطار: نوشیدنی‌های گازدار، غذاهای سرخ‌شده و سنگین، قندهای مصنوعی
شام: (وعده‌ای متعادل و مغذی)
✅ پروتئین: گوشت بدون چربی، ماهی، حبوبات (عدس، لوبیا)
✅ کربوهیدرات‌های سالم: نان سبوس‌دار، سیب‌زمینی، برنج قهوه‌ای
✅ چربی‌های سالم: روغن زیتون، آووکادو، مغزیجات
میان‌وعده بعد از شام (برای تأمین انرژی و شیردهی)
✅ مغزها و خشکبار: گردو، بادام، کشمش
✅ شیر و لبنیات: شیر گرم با خرما، ماست کم‌چرب
✅ میوه‌های آبدار: هندوانه، خربزه، پرتقال
نکات مهم
✔ نوشیدن حداقل ۸-۱۰ لیوان آب بین افطار و سحر (برای جلوگیری از کم‌آبی)
✔ پرهيز از خوردن غذاهای سنگین، پرچرب و پرنمک
✔ مصرف متعادل مواد غذایی برای تأمین شیر کافی و جلوگیری از ضعف
✔ مشورت با پزشک در صورت احساس خستگی شدید یا کاهش وزن غیرعادی
این رژیم غذایی به تأمین انرژی مادر و حفظ سلامت جنین یا نوزاد کمک می‌کند و احتمال ضعف و کاهش شیر را کاهش می‌دهد.